BRIEVEN AAN ETTY HILLESUM

Lieve Etty,

Ik val maar meteen met de deur in huis: “Soms heb ik enorm de pest aan mijn smartphone! Dan heb ik de neiging het ding vijf hoog het raam uit te knikkeren, ware het niet dat mijn huis slechts drie verdiepingen telt”. Dagelijks werp ik ontelbare malen een blik op mijn smartphone. Want stel dat ik een mailtje, een sms-je of een tweet zou missen. Oh Etty, ik zie al aan je gezicht dat ik in raadselen spreek. Het was mij even ontschoten dat smartphones, computers en tablets helemaal niet bestonden in jouw tijd. Laat staan dat je weet wat mailtjes, sms-jes of tweets zijn. Een smartphone of mobiel is simpelweg een soort telefoon, typemachine, fototoestel en encyclopedie in één. Het apparaatje, dat gemakkelijk in je broekzak past, wordt het meest gebruikt om korte berichtjes te typen die je aan een of meerdere personen kunt versturen. Joh, het is echt een super ‘smart’ speeltje. De ontwikkelingen op communicatiegebied zijn de afgelopen decennia ongelofelijk hard gegaan. Dat is voor jou bijna niet te bevatten. Je zou echt met je ogen staan te knipperen wanneer je een blik in deze tijd zou kunnen werpen.

Bijna iedereen heeft tegenwoordig, naast een smartphone, een computer of tablet. Met al die apparaten kan razend snel gecommuniceerd worden. Met mijn mobiel op zak ben ik altijd en overal bereikbaar en ik blijf van alles op de hoogte. Dat lijkt reuze handig maar – je raadt het al – er zit ook een keerzijde aan. Door voortdurend op mijn mobiel te kijken, gun ik mezelf nauwelijks nog tijd om te mijmeren. Of gewoon maar wat voor mij uit te staren. ’s Ochtends als ik opsta begint het al: even snel kijken of er berichtjes zijn binnengekomen, of er nieuws is en wat voor weer het wordt. Dit ritueel herhaal ik vele malen per dag, wachtend op de trein, in de wachtkamer bij de tandarts of tersluiks tijdens het eten. Met enige gêne moet ik je bekennen dat mijn mobiel zelfs meegaat naar mijn slaapkamer. Geloof me Etty, ik ben echt niet de enige die voortdurend een blik op de mobiel werpt. Onderzoek heeft uitgewezen dat maar liefst 75% van alle Nederlanders elke drie tot zes minuten zijn smartphone checkt! Op een gegeven moment begon ik van mezelf te balen. Het veelvuldige getuur op mijn mobiel ging ten koste van mijn concentratie. Het begon een verslaving te worden en dat wil ik niet. Dat wil ik echt niet! Mijn besluit is genomen: het roer moet om.

De vakantie brak aan. Ik had mij voorgenomen mijn mobiel overdag uit te zetten en pas ’s avonds de berichten te checken. De eerste dagen lukte dat niet altijd. ’s Ochtends voelde ik al de aandrang om, heel even maar, te kijken. Wat baalde ik van mijzelf Etty. Ik voelde mij net een junk. Pas na een dag of vier had ik mezelf in de hand en lukte het mij los te komen van vaste, ongemerkt ingesleten en vooral ongewenste patronen. Ik voelde mij weer de baas over mijn mobiel. En…er ontstond ruimte. Ruimte en tijd om te reflecteren, te mijmeren en uit te rusten. Maar vooral: tijd voor ‘dolce far niente’. Zalig nietsdoen! Iets waar ik in het dagelijks leven vaak moeite mee heb. Altijd zijn er zoveel dingen die ik wil doen: werken, studeren, sporten, liefhebben, aandacht geven aan de mensen om mij heen. Heel zinvolle en nuttige bezigheden. Ik weet het Etty. Maar toch, gewoon eens even helemaal nietsdoen, dat sta ik mijzelf eigenlijk niet toe. Ja, ik weet al wat je wilt gaan zeggen. Nietsdoen, of zelfs momenten van verveling zijn van eminent belang. In zo’n lege interval tussen twee activiteiten kunnen mijn hersenen zich weer opladen. Nieuwe inzichten of briljante gedachten kunnen in die leegte geboren worden. Of niet. Maar zo’n periode van nietsdoen is in ieder geval belangrijk om de grote hoeveelheid vaak nutteloze informatie, die mij dagelijks overspoelt, weg te laten vloeien.

Toeval of niet: in mijn vakantie kreeg ik ‘hulp van boven’ bij dit nobele streven. In het land waar ik vakantie vierde steeg de temperatuur tot tropische waarden. ’s Ochtends was het nog mogelijk activiteiten te ontplooien. In de middag restte mij niets anders dan siësta te houden of in de schaduw aan de rand van het zwembad te vertoeven. Ik werd letterlijk stilgezet. Zomaar ineens had ik zeeën van tijd. Etty, wat vond ik het heerlijk! Alle, door het jaar heen opgebouwde, onrust en gejaagdheid vloeiden weg uit mijn lijf. Wat mij betreft zou het altijd zo mogen blijven. Maar zo simpel is het leven niet. Werken en uitrusten, blijdschap en verdriet, beginnen en eindigen, dát is het leven. Altijd die twee polen en ergens in het midden ligt de balans. Daar gaat het om. Naar die balans wil ik zoeken.

Lieve Etty, ik ben weer terug in het land. De vakantie heeft mij goed gedaan. Ik bruis van energie en heb zin om weer aan de slag te gaan. De eerste weken na een vakantie voelen voor mij vaak als een nieuw begin. Net als Nieuwjaar, met nieuwe plannen en goede voornemens. Het veelvuldige checken van mijn smartphone wil ik veranderen. Ik wil de regie hebben over mijn smartphone en niet andersom. Ben Tiggelaar, bedrijfskundige en managementgoeroe, zegt dat het gemiddeld twee maanden duurt om je gedrag te veranderen. Met die wetenschap in mijn achterhoofd ga ik ervoor Etty. En een ding is zeker: mijn mobiel blijft uit de slaapkamer!

Foto: met dank aan André Meiresonne