EEN ONVERWACHTE ONTMOETING MET SOCRATES
Filosofische wandeling langs de IJssel

Zacht neuriënd loop ik over een kronkelig karrenpad. Mijn voeten volgen de eeuwenoude sporen van paard en wagen. Ze zijn diep in de aarde gegrift. Zelfs de tijd heeft ze niet kunnen uitwissen. Naast het zandpad stroomt de IJssel, als een zilveren lint in het ochtendlicht. Ik zie de wolken weerspiegeld in het water. Het is alsof ze, net als ik, met de stroom meewandelen. Terwijl ik stap na stap het pad volg, voel ik hoe de stilte mij uitnodigt tot nadenken.

Plotseling hoor ik voetstappen achter me. Ik draai me om en knipper verbaasd met mijn ogen. Daar staat een man met een kalende schedel en een enorme baard. Ik herken hem direct van standbeelden en schilderijen, Socrates, de Griekse wijsgeer! Hij draagt zijn kenmerkende himation en sandalen aan zijn voeten, alsof hij zo uit zijn eigen tijd is komen aanlopen.
“χαιρε”, zegt hij glimlachend en vraagt of hij een stukje met mij mee mag lopen. Wauw, een tête à tête met een wereldberoemde filosoof, daar zeg ik geen ‘nee’ tegen.

We raken geanimeerd aan de praat en, hoe kan het ook anders, we gaan al snel de diepte in. Ik vraag hem of hij eens uit wil leggen wat zijn socratische gespreksvoering precies inhoudt.
“Natuurlijk”, zegt hij. “Maar voordat ik begin, dit even terzijde: Socrates is zo’n lange naam. Ik stel voor dat je mij Soof noemt. Al mijn Atheense vrienden doen dat ook. Soof, afgeleid van filosoof, bekt gewoon wat lekkerder.”

Dan begint de bebaarde wijsgeer te vertellen. ”Zoals je misschien weet heb ik zelf niets op schrift gesteld. Dat heeft een reden. Ik geloof namelijk dat ware kennis niet alleen uit boeken komt, maar ook uit het gezamenlijk onderzoeken van ideeën. En dat doe ik via het stellen van vragen. Je kunt zo’n gesprek zien als een wandeling langs een kronkelig pad. Je weet niet precies waar het heengaat, maar elke vraag roept weer een nieuw vergezicht op. Het gaat er niet om gelijk te krijgen. Veeleer is het een uitnodiging om dieper te kijken naar wat je precies denkt en waarom.

Daarbij is aandachtig luisteren minstens zo belangrijk als het stellen van vragen. Want alleen in echte aandacht hoor je wat er onder de woorden leeft. In die rust worden aannames zichtbaar, woorden vallen op hun plaats en er ontstaat ruimte voor nieuwe inzichten. Zo wordt het gesprek zelf een oefening in wijsheid. Ik zeg altijd tegen mijn leerlingen: trage vragen vragen om trage antwoorden.”

“Wat heb je jouw methode duidelijk uitgelegd“ verzucht ik. “Ach, ik ben niet voor niets filosoof” grinnikt hij.
“Soof”, zeg ik, “Vaak zie ik dat mensen in een discussie bij voorbaat al een oordeel hebben. Ze willen de ander overtuigen of, erger nog, hun mening opdringen. Hoe anders zou de maatschappij eruit zien als we op jouw manier de dialoog zouden aangaan. Ik moet eerlijkheidshalve wel zeggen dat het mij niet eenvoudig lijkt om deze methode goed toe te passen.”

Met een twinkeling in zijn ogen kijkt hij me aan: “Zullen we een keer samen oefenen?”
“Soof, dat zou ik geweldig vinden”, roep ik spontaan. “Want ja, ik betrap mijzelf er ook weleens op te snel met een oordeel klaar te staan.”
“Laten we afspreken binnenkort samen aan de slag te gaan”, zegt hij. “Jij mag alvast een thema bedenken waarover je in gesprek wilt gaan.” “Prima Soof, ik heb al iets in gedachten.”

Voordat we afscheid nemen kijkt de bebaarde wijsgeer mij doordringend aan en zegt: “χαιρε ώ κάλλιστη.” Voordat ik kan vragen wat deze woorden betekenen, is hij ineens verdwenen. Opgelost in het niets. Alleen zijn raadselachtige groet klinkt door.

Wie weet ontdek ik bij onze volgende wandeling wat hij bedoelde….

EN GOD SCHIEP DE VROUW
Brigitte Bardot, de levende mythe van de Franse cinema

Bij de jongere generatie zal misschien niet direct een belletje gaan rinkelen. Maar de ‘babyboomers’ weten ongetwijfeld over wie ik het heb. Brigitte Bardot, de Franse actrice die uitgroeide tot wereldicoon. Zondag 28 september wordt zij 91 jaar.

Brigitte Bardot, simpelweg afgekort tot BB, was van 1950 tot 1973 een van de meest fameuze filmsterren van het witte doek. Oogverblindend mooi was ze! Kennelijk had God er zin in die dag, want Hij boetseerde haar lijf met een welhaast ongeëvenaarde precisie. Veel vrouwen zouden er hun ziel en zaligheid voor over hebben om gezegend te zijn met zo’n fraai uiterlijk.

Brigitte oogde niet alleen beeldschoon, haar sexappeal had een hypnotiserende uitwerking op het mannelijk geslacht. Bij het aanschouwen van BB’s borsten, benen en billen steeg hun testosteron tot ongekende hoogten. Godfried Bomans verzuchtte ooit: “Had mijn vrouw maar één zo’n been….” Hij doelde weliswaar op het been van Marlène Dietrich, naast wie hij die avond zat, maar ach, het had evengoed het been van BB kunnen zijn.

Hoe zag haar liefdesleven eruit? Veel is daar niet over bekend. BB schermde haar privéleven zorgvuldig af voor de vele, vaak opdringerige fans. Echter, voor een astroloog kent de voormalige ‘screen goddess’ weinig geheimen. Die analyseert simpelweg haar geboortehoroscoop en vindt daarin antwoorden op velerlei vragen.

Het eerste wat opvalt in BB’s horoscoop is haar voorliefde voor mannen én haar onverzadigbare honger naar seks. Heftige, hartstochtelijke seks waar de vonken vanaf vliegen, dat is waar ze intens naar verlangt. Lekker dobberen in een bubbelbad, met op de achtergrond een romantisch muziekje en een glas champagne binnen handbereik, is niet aan haar besteed. Op een uitgebreid voorspel, langzaam toewerkend naar het ultieme genot, hoeven haar minnaars evenmin te rekenen.

Wat ze werkelijk zoekt in het seksuele contact met de ander, een samensmelting van lichaam en geest, vindt ze niet. Ze verlangt met hart en ziel naar eros én agape: de lichamelijke, maar ook de geestelijke liefde. Een moeilijke opgave voor haar, omdat ze zich emotioneel niet goed weet te verbinden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zij de nodige problemen kende bij het opbouwen van een vaste relatie. Een ‘one night stand’ of kortstondige affaire ging haar beter af. Dit blijkt wel uit het feit dat ze jarenlang talloze mannen versleet die ze, teleurgesteld, na korte tijd weer dumpte.

Niet alleen haar melancholische karakterstructuur zorgde voor problemen. BB had ook de pech dat er mannen op haar pad kwamen met een niet al te betrouwbaar karakter. Een beetje het type ‘snelle jongen, vlotte babbel’. Omgekeerd vallen dit soort mannen op vrouwen die zo van een pin-up kalender afgescheurd lijken te zijn. Daar kunnen ze, flanerend over de boulevard in hun snelle bolides, lekker de blits mee maken.

BB was beeldschoon, maar beslist geen dom blondje. Integendeel zelfs. Haar geboortehoroscoop laat zien dat haar intellectuele capaciteiten niet onderschat mogen worden. Dit is waarschijnlijk de belangrijkste reden geweest dat ze in 1973 abrupt een punt zette achter haar filmcarrière. Vanaf die tijd zette zij zich in voor het welzijn van dieren, ze werd actief in de politiek en hield zich bezig met het schrijven van boeken. De laatste jaren leidt zij een teruggetrokken leven in La Madrague, haar landgoed in St. Tropez.

Terugkomend op haar partnerkeuze: een geboortehoroscoop geeft duidelijk aan met welk type man een relatie de meeste kans van slagen heeft. In BB’s geval laat deze aan duidelijkheid niets te wensen over. Een serieuze, rechtlijnige, wat traditioneel ingestelde partner komt als beste uit de bus. Zo’n stabiele factor zou meer rust en evenwicht in haar leven kunnen brengen. Het lijkt erop dat haar huidige echtgenoot, de steenrijke politicus Bernard d’Ormale, deze karaktereigenschappen in zich heeft. Hij is ook de eerste man die haar intellectuele kant serieus neemt. Na jarenlange vergeefse pogingen is zij nu al ruim dertig jaar gelukkig in de liefde.

BB is de negentig inmiddels gepasseerd. Met het klimmen der jaren is ook haar uiterlijk veranderd. Een glad perzikhuidje heeft ze niet meer. Maar kijk eens goed naar haar: wat een karakteristiek gezicht! Je ziet dat ze geleefd heeft. Haar gerimpelde gelaat vertelt ondubbelzinnig haar veelbewogen levensverhaal.
En toch wringt er iets. Hoe kan het dat we ons wél laten betoveren door oude gebouwen, kerken of historische steden, maar dat we, als het om mensen gaat, bijna uitsluitend jeugdige schoonheid vereren? Niets is immers zo vergankelijk als dat.

*) Dit is een bewerkte versie van een artikel dat ik op 18 november 2013 heb gepubliceerd op logosastrologiae.wordpress.com.